Ủng hộ tạo thuận lợi hơn cho doanh nghiệp bất động sản về thuế thu nhập doanh nghiệp

Ủy ban Thường vụ Quốc hội đồng ý với đề xuất mới của Chính phủ về quy định cho phép doanh nghiệp được bù trừ lãi của hoạt động kinh doanh bất động sản, chuyển nhượng dự án đầu tư với lỗ từ hoạt động kinh doanh khác khi xác định thu nhập tính thuế.

Đó là một trong những nội dung thể hiện tại báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý  dự thảo Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp (sửa đổi) – nội dung sẽ được Quốc hội thảo luận sáng 12/5, của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Trước đó, thảo luận tại Kỳ họp thứ 8 của Quốc hội, có ý kiến đề nghị giải trình rõ hơn về mục tiêu chính sách, các bất cập, vướng mắc cụ thể đối với nội dung sửa đổi cho phép doanh nghiệp được bù trừ lãi của hoạt động kinh doanh bất động sản, chuyển nhượng dự án đầu tư với lỗ từ hoạt động kinh doanh khác.

Ý kiến khác lo ngại về rủi ro của quy định này khi thực hiện vì có thể tạo ra cơ chế cho doanh nghiệp lợi dụng làm giảm nghĩa vụ thuế từ hoạt động kinh doanh bất động sản thông qua việc được bù trừ với lỗ từ các hoạt động kinh doanh khác (không loại trừ trường hợp hoạt động kinh doanh khác chỉ mang tính ngắn hạn, được hạch toán lỗ có chủ đích), do đó đề nghị giữ như quy định hiện hành.

Theo đó, doanh nghiệp phải xác định riêng thu nhập từ hoạt động kinh doanh bất động sản để khai nộp thuế, trường hợp hoạt động kinh doanh bất động sản bị lỗ thì vẫn được bù trừ với lãi từ hoạt động kinh doanh khác, trường hợp có lãi từ hoạt động kinh doanh bất động sản thì phải kê khai, nộp thuế riêng, không bù trừ với lỗ từ hoạt động kinh doanh khác.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho biết, theo báo cáo giải trình của Cơ quan soạn thảo, trong bối cảnh các doanh nghiệp kinh doanh bất động sản có xu hướng kinh doanh đa ngành, đa lĩnh vực, thì quy định doanh nghiệp phải kê khai, nộp thuế riêng đối với lãi từ chuyển nhượng bất động sản đang bộc lộ một số hạn chế, bất cập; không công bằng giữa doanh nghiệp thuộc các lĩnh vực khác với doanh nghiệp kinh doanh bất động sản, đặc biệt đối với doanh nghiệp kinh doanh tổng hợp đa ngành nghề, gây bất cập và thiếu chủ động tài chính cho doanh nghiệp; tăng tính phức tạp trong thực hiện chính sách thu thuế đối với kinh doanh bất động sản so với các lĩnh vực khác.

Từ đó có ý kiến cho rằng, chính sách thuế chưa thực sự góp phần thúc đẩy thị trường bất động sản phát triển, chưa góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Nhất là hiện nay đang đặt ra mục tiêu tăng trưởng 8% và có chủ trương cần phát triển các tập đoàn kinh tế tư nhân mạnh, tiềm lực lớn, cần có sự  chia sẻ của Nhà nước khi nhiều doanh nghiệp bên cạnh việc sản xuất kinh doanh còn tham gia hoạt động an sinh xã hội…

Vì vậy, để thúc đẩy cải cách thủ tục hành chính, bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật, tạo thuận lợi và tháo gỡ vướng mắc cho các doanh nghiệp kinh doanh bất động sản, đồng thời có các hoạt động kinh doanh khác bị lỗ mà vẫn phải nộp thuế, Cơ quan soạn thảo đã đề xuất sửa đổi quy định hiện hành để cho phép các doanh nghiệp này được bù trừ lãi của hoạt động kinh doanh bất động sản với lỗ của các hoạt động sản xuất, kinh doanh khác.

Về ảnh hưởng đối với ngân sách nhà nước, theo Cơ quan soạn thảo tính toán trên cơ sở dữ liệu tờ khai quyết toán thuế thu nhập doanh nghiệp năm 2023, thì có gần 400 doanh nghiệp thuộc đối tượng điều chỉnh, tổng số lỗ từ các hoạt động khác được bù trừ với lãi của hoạt động kinh doanh bất động sản là khoảng 6.750 tỷ đồng.

Theo đó, nếu áp dụng quy định mới thì số thu từ thuế thu nhập doanh nghiệp của các hoạt động kinh doanh bất động sản giảm khoảng 1.350 tỷ đồng (6.750 x 20%). Cơ quan soạn thảo cũng cho rằng, nếu không cho phép bù trừ lỗ từ hoạt động kinh doanh khác với lãi từ kinh doanh bất động sản thì doanh nghiệp vẫn được chuyển số lỗ này sang các kỳ sau, vì vậy, về tổng thể tác động giảm thu sẽ thấp hơn số ước tính.

Tuy nhiên, cũng có ý kiến lo ngại về rủi ro của quy định này khi thực hiện vì có thể tạo ra cơ chế cho doanh nghiệp lợi dụng làm giảm nghĩa vụ thuế từ hoạt động kinh doanh bất động sản, chuyển nhượng dự án đầu tư thông qua việc được bù trừ với lỗ từ các hoạt động kinh doanh khác có thể chỉ mang tính ngắn hạn và được hạch toán lỗ có chủ đích. Số liệu đánh giá theo báo cáo trên cơ sở dữ liệu năm 2023 là khi chưa có chính sách cho phép bù trừ lãi của hoạt động kinh doanh bất động sản với lỗ của hoạt động kinh doanh khác, nên chưa thể hiện được sát thực tác động trên thực tế của chính sách sau khi thực hiện.

“Với tinh thần ủng hộ Chính phủ trong việc tạo thuận lợi cho doanh nghiệp, thúc đẩy tăng trưởng GDP đạt 8%, Ủy ban Thường vụ Quốc hội  báo cáo Quốc hội đồng ý với đề xuất nội dung sửa đổi của Chính phủ”, báo cáo nêu.

Tuy nhiên, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị nội dung này cần được tiếp tục đánh giá kỹ hơn về tác động thực tế của chính sách sau khi đi vào thực hiện để loại trừ rủi ro lợi dụng chính sách làm giảm nghĩa vụ thuế, ảnh hưởng đến số thu từ lĩnh vực kinh doanh bất động sản. Đồng thời, đề nghị Chính phủ chịu trách nhiệm tổ chức thực hiện đạt mục tiêu, tránh việc bị lợi dụng chính sách, bảo đảm Quy định 178-QĐ/TW ngày 27/6/2024 của Bộ Chính trị.